خطبه ۱۸۷ نهج البلاغه یکی از خطبه های علی ( ع ) است که موضوع آن آخرالزمان و پیشگویی های حضرت است . به جان خودم سوگند حوادث دردناکى در پیش است که مؤمن در شعله هایش هلاک مى شود اما غیر مسلمان از آن سالم مى ماند !
سال ۴۰۰ هجری سید رضی " قدس سره " به جمع آوری برخی از آثار علمی حضرت علی ( ع ) همت گماشت و نهج البلاغه را تدوین کرد . این اثر نفیس دریای نور ، علم و دانش است و مسائل گوناگون از حوزه های مختلف فردی ، اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی ، جهان شناسی ، الهیات ، خداشناسی ، انسان شناسی ، مبدء و معاد و .... در آن گرد آمده است . در این اثر گرانمایه برخی از سخنان حضرت علی ( ع ) پیرامون مهدویت و امام منتظر ذکر شده است .
از خطبه هاى امام علی ( ع ) که درباره حوادث آینده ایراد فرموده و به اعتقاد مفسران از حوادث آخرالزمان سخن گفته است ، خطبه [ ۱۸۷ ] نهج البلاغه است . در این خطبه از حوادث آینده پیشگوئى مى شود ، این حوادث همان امورى است که طبق روایات ظهور دیگر جزو علامات " حضرت مهدى ( ع ) " به شمار می رود .
فیا لها من مصیبة حینئذ من البلاء العقیم ، و البکاء الطویل ، و الویل و العویل ، و شدة الصریخ ، ذلک امر الله و هو کائن و فناء مریح ، فیا بن خیرة الاباء متى تنتظر البشیر بنصر قریب من رب رحیم الا فویل للمتکبرین عند حصاد الحاصدین و قتل الفاسقین عصاة ذى العرش العظیم الا بابى و امى هممن عدة ... »
" ابو الحسن مدائنى " این خطبه را در کتاب " صفین " آورده و گفته است این خطبه را امام ( ع ) پس از پایان جریان " نهروان " ایراد فرموده و آنگاه قسمتى از آن را که از حوادث آینده پیشگوئى مى کند ، ذکر نموده است . این حوادث همان امورى است که طبق روایات ظهور جزء علامات " حضرت مهدى ( ع ) " به شمار می رود .
به طور خلاصه این فراز از سخنان امام ( ع ) شامل پیشگوئى درباره هرج و مرج هاى اخلاقى ، به وجود آمدن شهر بغداد ، خرابى عراق ، بالا رفتن نرخ ها ، و به دنبال آن حوادث گریه آور ، ناله خیز و دردناکى است که به جرم بد رفتاری ها و سرکشى ها به امر خدا به وقوع می پیوندد .
آنگاه از حضرت مهدى ( ع ) به عنوان " فرزند بهترین پدران " فیابن خیرة الآباء یاد فرموده و خبر از سرنوشت شوم و مرگ آورى مى دهد که ـ به کیفر سرپیچى از فرمان الهى و پیروى از دستورات دین ـ در انتظار مستکبران و فاسقان است .
نویسنده مصادر نهج البلاغه در پاورقى اظهار نظر مى کند که ضمیر " هم " به خیرة الاباء یعنى ائمه اهل بی تبر مى گردد زیرا مراد از " یابن خیرة الاباء " حضرت مهدى ( ع ) است .
" زمخشرى " در کتاب " ربیع الابرار " در باب " المال و الکسب " قسمتى از این خطبه را آورده . ( مصادر جلد ۲ صفحه ۴۷۹ )
هان ! پدر و مادرم فدایشان باد ! آنها از گروهى هستند که نام هایشان در آسمان معروف ، ولى در زمین گم نامند . آگاه باشید شما آماده عقب گرد کردن امور خویش و گسیختگى پیوندها و سرکار آمدن خردسالان ، و بى تجربه گان و دون همتان خویشتن باشید !
این وضع زمانى پیش خواهد آمد که قرار گرفتن انسان مؤمن در زیر ضربات شمشیر براى او از یافتن یک درهم پول حلال آسان تر است . زمانى خواهد آمد که اجر و ثواب گیرنده از دهنده بیشتر است ( زیرا دهنده در آن زمان از پول حرام و به خاطر ریا ، تظاهر و اسراف مى بخشد ولى گیرنده آن را در راه وظیفه شرعى خویش مصرف مى کند ) این به هنگامى رخ خواهد داد که مست مى شوید اما نه با شراب ، بلکه بر اثر فراوانى نعمت و قسم مى خورید اما نه از روى ناچارى ، دروغ مى گوئید اما نه در اثر واقع شدن در تنگنا ، این موقعى خواهد بود که بلاها و مصائب همچون بارى گران که بر پشت شتران نهاده باشند و سنگینى جهاز گردن آنها را مجروح کند ، بر شما فشار وارد خواهند ساخت .
آه ! این شکنجه و سختى چه طولانى است ؟ و امید رهائى از آن چه دور !
اى مردم ! این افسارهائى که از سنگینى بارها حکایت مى کند از دست بیندازید ( دست از افکار پراکنده و نظرات فاسد و پیروى و هوس هاى سرکش بردارید ) و از گرد پیشواى خود پراکنده مشوید که سرانجام خویشتن را مذمت خواهید کرد . خود را در آتش فتن هاى که برافروخته اید ، میندازید ، از این کار دورى گزینید و راهى را که به آن منتهى می شود رها سازید که به جان خودم سوگند حوادث دردناکى در پیش است که مؤمن در شعله هایش هلاک مى شود اما غیر مسلمان از آن سالم مى ماند !
من در میان شما همچون چراغ در تاریکى هستم که هرکس به سوى آن روى آورد و کنارش نشیند از نورش بهره مند شود .
اى مردم ! بشنوید و سخنانم را حفظ کنید ! گوش هاى قلب خویش را باز کنید و گفته های مرا بفهمید !
